W przypadku otrzymania przez beneficjenta świadczenia od fundacji, dojdzie po jego stronie do uzyskania przychodu, z którym co do zasady, wiąże się powstanie zobowiązania do zapłaty podatku dochodowego. W związku ze szczególnym charakterem oraz celem fundacji, wraz z początkiem jej funkcjonowania w polskim porządku prawnym, obowiązywać zaczną także preferencyjne względem ogólnych, przewidzianych w Ustawie o PIT, zasady opodatkowania świadczeń otrzymanych przez beneficjentów fundacji.
Wysokość podatku a stopień powiązania beneficjenta z fundatorem
Odnosząc się do kwestii wysokości stawki podatku dochodowego od świadczeń otrzymanych przez beneficjenta, jako pierwsze wskazać należy zwolnienie z podatku, przewidziane dla osób najbliższych względem beneficjenta. Krąg podmiotów podlegających takiemu zwolnieniu wyznaczony został poprzez odesłanie do Ustawy o podatku od spadków i darowizn, a mianowicie do przewidzianej w tym akcie prawnym tzw. zerowej grupy podatkowej w skład której wchodzą:
- małżonek,
- zstępni,
- wstępni,
- pasierb,
- rodzeństwo,
- ojczym i macocha.
Oprócz wyżej wymienionych podmiotów, zwolnieniem z zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu otrzymania świadczeń od fundacji rodzinnej objęty został także fundator, w sytuacji gdy jest on jednocześnie beneficjentem danej fundacji.
Podkreślenia wymaga jednak, że wskazane zwolnienie nie oznacza braku jakichkolwiek obowiązków podatkowych. Mimo przewidzianego dla beneficjentów zwolnienia, sama fundacja nadal jest zobowiązania do zapłaty 15% podatku CIT w momencie wypłaty świadczenia. Taki sposób opodatkowania zbliżony jest do zasad przewidzianych przez tzw. estoński CIT, o czym szerzej pisaliśmy w poprzednim artykule: https://nowafundacjarodzinna.pl/wycofanie-majatku-z-fundacji-rodzinnej-opodatkowanie/
Beneficjent nieobjęty zwolnieniem
W przypadku gdy stopień pokrewieństwa czy też powinowactwa beneficjenta z fundatorem nie pozwala na zaliczenie do zerowej grupy podatkowej, a tym samym na objęcie otrzymanego świadczenia zwolnieniem z opodatkowania, zastosowanie znajdzie 15% stawka podatku dochodowego.
Na chwilę obecną, trwają jednak prace nad nowelizacją Ustawy o fundacji rodzinnej, która miałyby wejść w życie wraz z samą ustawą. W myśl zgłoszonego projektu, oprócz grupy podmiotów zwolnionych oraz podstawowej stawki w wysokości 15% wprowadzona zostałaby 10% stawka podatku. Wskazaną preferencyjną stawką objęci zostaliby dalsi członkowie rodziny fundatora, których Ustawa o podatku od spadków i darowizn kwalifikuje do I oraz II grupy. Do wskazanego kręgu uprzywilejowanych beneficjentów, zaliczaliby się więc zięć, synowa i teściowie, zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków oraz małżonkowie innych zstępnych.
Wprowadzenie obok całkowitego zwolnienia z podatku, dodatkowej, preferencyjnej stawki dla członków dalszej rodziny wydaje się pozytywnym rozwiązaniem, gdyż pozwoli to szerzej realizować prorodzinną funkcję fundacji, która w myśl założeń projektu ustawy, stanowi jeden z podstawowych celów jej utworzenia.
Jak opodatkować świadczenie gdy fundacja ma kilku fundatorów?
Wyżej opisane zasady odnoszą się do sytuacji standardowych t.j. takich gdy po stronie fundatora występuje jeden podmiot. W przypadku gdy fundatorów jest kilku to wypłacane na rzecz beneficjenta świadczenie opodatkowuje się podatkiem dochodowym od osób fizycznych proporcjonalnie .
Tytułem przykładu, wskazać można sytuację w której fundacja rodzinna ma dwóch fundatorów, zaś proporcja wniesionego przez każdego z nich do fundacji majątku wynosi 50/50. Beneficjent, na rzecz którego wypłacone ma zostać świadczenie jest synem jednego z fundatorów (zatem kwalifikuje się do tzw. grupy zerowej), z drugim zaś nie jest spokrewniony. Wobec powyższego, świadczenie otrzymane przez beneficjenta może zostać zwolnione z podatku jedynie od połowy swojej wartości, zaś druga połowa podlegać będzie opodatkowaniu ogólną 15% stawką.
Pokrewieństwo beneficjentów oraz fundatorów nie jest okolicznością, której zaistnienia wymaga ustawa o fundacji rodzinnej, jednakże z uwagi na mniej korzystne rozwiązania podatkowe w przypadku fundacji o „mieszanym” składzie, niewątpliwie to właśnie fundacje osób najbliższych będą tymi najczęściej tworzonymi w praktyce.