Działalność gospodarcza w fundacji rodzinnej
Fundacja rodzinna jest to nowa instytucja w polskim porządku prawnym, która zyskuje coraz większą popularność. Do tej pory zarejestrowano już kilkaset wniosków o wpis do rejestru fundacji rodzinnych, co jest zaskakującym wynikiem na tle europejskich państw. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej możliwościom prowadzenia działalności gospodarczej przez fundację rodzinną oraz ewentualnym konsekwencjom.
Katalog zamknięty dozwolonej działalności gospodarczej
Fundacja rodzinna została utworzona w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na ich rzecz. Oznacza to, że prowadzenie działalności gospodarczej nie stanowi jej głównego celu, jednak nie jest całkowicie zakazane. Ustawodawca przewidział zamknięty katalog, który dopuszcza działalność fundacji rodzinnych tylko w zakresie:
1) zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
2) najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
3) przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
4) nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
5) udzielania pożyczek spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje, spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik oraz beneficjentom;
6) obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
7) produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;
8) gospodarki leśnej.
Konsekwencje wykraczania poza przewidziany katalog
Prowadzenie działalności gospodarczej zgodnie z zakresem opisanym w art. 5 Ustawy o fundacji rodzinnej korzysta z całkowitego zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych. Korzyści podatkowe kończą się wraz z prowadzeniem działalności wykraczającej poza preferowany zakres. Wówczas, zgodnie z art. 24r Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, stawka podatku dochodowego od osób prawnych wynosi aż 25%. Warto zwrócić uwagę na to, że opisywana stawka podatku nie jest zryczałtowana, co pozwala na rozliczenie kosztów uzyskania przychodów.
Podsumowanie
Ratio legis wprowadzenia omawianego katalogu zamkniętego jest to, by fundacja rodzinna nie ponosiła odpowiedzialności posiadanym majątkiem za zobowiązania zaciągnięte w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Brak ograniczeń mógłby zniweczyć główny cel fundacji rodzinnej, jakim jest gromadzenie mienia w interesie beneficjentów oraz spełnianych na ich rzecz świadczeń zgodnie z wolą fundatora. Reasumując, prowadzenie działalności wykraczającej poza określony zakres nie jest nielegalne, lecz wiąże się z niekorzystnymi konsekwencjami podatkowymi.