Kategoria: Powstanie fundacji rodzinnej

Fundacja rodzinna jest stosunkowo nową instytucją, która pozwala na kontynuowanie działalności gospodarczej bez konieczności osobistego zaangażowania następców prawnych, a jednocześnie zapewniającym ochronę majątku rodzinnego.
W związku z dużym zainteresowaniem tą instytucją, oczekiwanie na rozpoznanie wniosku o wpis do rejestru fundacji rodzinnych trwa od dwóch do czterech miesięcy. Remedium na ten problem jest uprzednie wystąpienie o nadanie numeru NIP oraz REGON, które mogą zostać złożone przez fundację w organizacji, a które nie są automatycznie nadawane przy wpisie do rejestru.
Wnioski o nadanie NIP i REGON należy złożyć na urzędowych formularzach. Do wniosków należy dołączyć akt założycielski oraz statut, albo postanowienie o wpisie (jeżeli w chwili składania wniosku fundacja jest już zarejestrowana).
Uprzednie wystąpienie o nadanie numeru NIP oraz REGON pozwala na zmniejszenie kosztów opłat sądowych związanych z rejestracją fundacji oraz może przyczynić się do przyspieszenia procesu rozpoczęcia działalności przez fundację rodzinną. Jako Kancelaria Prawna posiadamy niezbędną wiedzę oraz doświadczenie i w związku z tym służymy pomocą w procesie zakładania fundacji rodzinnych.

Fundacja rodzinna jest osobą prawną zarządzającą majątkiem rodzinnym. Powołanie takiej fundacji pozwala budować struktury organizacyjne, które zapewnią kontynuację biznesu i zabezpieczenie środków w perspektywie dłuższej niż jedno pokolenie, bez konieczności osobistego zaangażowania następców prawnych. Fundacja rodzinna powstaje już z chwilą sporządzenia aktu założycielskiego lub ogłoszenia testamentu. Łącznie z oświadczeniem woli o ustanowieniu fundacji rodzinnej konieczne jest ustanowienie statutu, a do utworzenia pierwszej jego treści uprawniony jest tylko jej założyciel tj. fundator.

Statut Fundacji Rodzinnej jest podstawowym dokumentem dla jej działalności, porównany w swoim działaniu do umowy spółek osobowych, lub statutu spółek kapitałowych.  Jest to swego rodzaju „konstytucja rodzinna” o niezwykle ważnym charakterze na co wskazuje art. 26 ustawy o fundacji rodzinnej, określający obligatoryjne wytyczne które musi określać statut, a o których pisaliśmy już na naszym blogu -> https://nowafundacjarodzinna.pl/jak-zalozyc-fundacje-rodzinna/

Fundacja rodzinna charakteryzuje się elastycznością i możliwością dopasowania instytucji do indywidualnych potrzeb rodziny. Dlatego też oprócz elementów obligatoryjnych, możliwe jest wskazanie w statucie dodatkowych aspektów.  Kwestia ta została uregulowana w art. 26 ust. 3 ustawy FR, zgodnie z którym w statucie fakultatywne jest określenie:

• Zasad współpracy lub współdziałania organów fundacji rodzinnej;
• Szczegółowych okoliczności rozwiązania fundacji rodzinnej;
• Wytycznych dotyczących inwestowania majątku fundacji rodzinnej;
• Przewidywania utworzenia jednostki terenowej albo jednostek terenowych.

W naszej ocenie ważne kwestie, które powinny zostać określone w statucie to m.in:

– kworum;

– zasada wypłaty świadczeń na rzecz beneficjentów – przykładowo czy w sytuacji pozostawania przez beneficjenta w związku małżeńskim, świadczenie przejdzie do majątku wspólnego lub osobistego;

– zasady prowadzenia spraw fundacji rodzinnej;

-zasady utraty statusu beneficjenta;

– uprzywilejowanie głosów poszczególnych osób w ramach zgromadzenia beneficjentów – możliwe jest bowiem, by zgodnie z wolą fundatora on sam, jego małżonek lub inna wskazana przez niego osoba cechowała się  większą liczbą głosów od pozostałych beneficjentów;

– zapis na sąd polubowny;

-zasady podejmowania decyzji, czy zapadają one jednomyślnie oraz pozostałe sposoby wykonywania praw i obowiązków przez fundatorów;

-powierzenie wykonywania uprawnień fundatora innej osobie.

Regulacje prawne pozwalają zatem powołać fundację rodzinną skorelowaną ściśle z celami jakie założył fundator, przy zastosowaniu odpowiednich struktur i trybów specjalnie do tego stworzonych, w oparciu o dodatkowe zapisy statutowe. Przykładem takiego działania może być zapis w statucie o możliwości przystępowania fundacji rodzinnej wyłącznie do spółek handlowych działających w określonym sektorze. Fundator może również zabezpieczyć się przed ryzykownymi inwestycjami ze strony fundacji, wprowadzając regulacje o nabywaniu jednostek uczestnictwa o określonym, akceptowalnym poziomie ryzyka.

Zarówno uregulowania części fakultatywnej jak i obligatoryjnej nie musza być stałe przez cały okres funkcjonowania fundacji rodzinnej. Ustawodawca dopuszcza zmianę statutu, jednak zasady jego zmian muszą zostać bezwzględnie określone już w pierwszej jego wersji. Modyfikacje stają się skuteczne z momentem zamieszczenia ich w rejestrze fundacji rodzinnej, ze względu na konstytutywny charakter tego wpisu. Do skuteczności takiego działania konieczne jest sporządzenie statutu fundacji rodzinnej i każdej jego zmiany, w formie aktu notarialnego.

Zmiana statutu dopuszczana jest w każdym czasie, jeśli fundator nie określi tego w inny sposób. Może on poprzez klauzule wieczyste, zarówno w stosunku do zmiany statutu jak i co do innych ważnych aspektów ugruntować swoje stanowisko, np. poprzez wskazanie osoby do której trafi majątek po rozwiązaniu fundacji,  postanawiając o niezmienności zapisu. Przykładem takiego działania może być również brak możliwości aktualizowania zasad wypłat świadczenia poprzez zmianę statutu fundacji rodzinnej, co byłoby niezgodne z wolą fundatora. Oprócz uregulowań sprzecznych z ustawą, klauzule wieczyste mogą być dobrowolnie stosowane w statucie instytucji, co stanowi przejaw możliwości tworzenia fundacji rodzinnej w sposób spersonalizowany, zależnie od potrzeb założyciela. Ważne jest jednak by przed ich zastosowaniem, przeanalizować odrębnie każdy z potencjalnych zapisów, oceniając jego przydatność, zgodność z zasadami współżycia społecznego oraz zamysłem samej fundacji rodzinnej. Dlatego zamieszczenie w statucie postanowień zapewniających niezmienność najważniejszych zasad funkcjonowania fundacji rodzinnej po śmierci fundatora, powinno zostać każdorazowo poprzedzone konsultacją ze specjalistą, w celu optymalizacji korzyści i uniknięcia negatywnych skutków zapisu.

Działalność gospodarcza w fundacji rodzinnej

Fundacja rodzinna jest to nowa instytucja w polskim porządku prawnym, która zyskuje coraz większą popularność. Do tej pory zarejestrowano już kilkaset wniosków o wpis do rejestru fundacji rodzinnych, co jest zaskakującym wynikiem na tle europejskich państw. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej możliwościom prowadzenia działalności gospodarczej przez fundację rodzinną oraz ewentualnym konsekwencjom.

Katalog zamknięty dozwolonej działalności gospodarczej

Fundacja rodzinna została utworzona w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na ich rzecz. Oznacza to, że prowadzenie działalności gospodarczej nie stanowi jej głównego celu, jednak nie jest całkowicie zakazane. Ustawodawca przewidział zamknięty katalog, który dopuszcza działalność fundacji rodzinnych tylko w zakresie:

1) zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;

2) najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;

3) przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;

4) nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;

5) udzielania pożyczek spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje, spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik oraz beneficjentom;

6) obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;

7) produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;

8) gospodarki leśnej.

Konsekwencje wykraczania poza przewidziany katalog

Prowadzenie działalności gospodarczej zgodnie z zakresem opisanym w art. 5 Ustawy o fundacji rodzinnej korzysta z całkowitego zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych. Korzyści podatkowe kończą się wraz z prowadzeniem działalności wykraczającej poza preferowany zakres. Wówczas, zgodnie z art. 24r Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, stawka podatku dochodowego od osób prawnych wynosi aż 25%. Warto zwrócić uwagę na to, że opisywana stawka podatku nie jest zryczałtowana, co pozwala na rozliczenie kosztów uzyskania przychodów.

Podsumowanie

Ratio legis wprowadzenia omawianego katalogu zamkniętego jest to, by fundacja rodzinna nie ponosiła odpowiedzialności posiadanym majątkiem za zobowiązania zaciągnięte w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Brak ograniczeń mógłby zniweczyć główny cel fundacji rodzinnej, jakim jest gromadzenie mienia w interesie beneficjentów oraz spełnianych na ich rzecz świadczeń zgodnie z wolą fundatora. Reasumując, prowadzenie działalności wykraczającej poza określony zakres nie jest nielegalne, lecz wiąże się z niekorzystnymi konsekwencjami podatkowymi.

Fundacja rodzinna jak już wielokrotnie wskazywano w treści poprzednich artykułów jest instytucją mającą na celu przede wszystkim gromadzenie rodzinnego majątku oraz zabezpieczenie finansowe przyszłych pokoleń.

Continue reading →

Fundacje rodzinne, tak jak spółki handlowe czy też fundacje publiczne, podlegać będą obowiązkowemu wpisowi do rejestru oraz podobnie jak one, uzyskiwać będą osobowość prawną z chwilą dokonania wpisu.

Wpis do rejestru będzie obejmował szereg informacji, takich jak m.in: nazwa, siedziba oraz adres fundacji rodzinnej, wysokość funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej, imię i nazwisko, PESEL (a w przypadku braku tego numeru – datę urodzenia) oraz adres do doręczeń każdego z członków organów, czas trwania fundacji rodzinnej, jeżeli jest oznaczony, wzmiankę o złożonym rocznym sprawozdaniu finansowym fundacji rodzinnej i sprawozdaniu z badania rocznego sprawozdania finansowego. Podmiotem wyznaczonym ustawowo do prowadzenia rejestru fundacji będzie Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim.

Zarówno przewidziana w projektowanych przepisach procedura wpisu do rejestru jak i zakres publikowanych informacji, niewątpliwie przypomina system Krajowego Rejestru Sądowego. Sam ustawodawca w treści uzasadnienia do projektu ustawy wskazuje, że rejestr fundacji jest co do zasady wzorowany na KRS. Wywnioskować można zatem, że będzie to odrębny system a nie część Krajowego Rejestru Sądowego, ostateczny jego kształt będzie można jednak poznać dopiero w momencie rozpoczęcia funkcjonowania fundacji w praktyce.

Kto powinien zgłosić fundację rodzinną do rejestru?

W przypadku fundacji ustanowionej za życia fundatora, to właśnie on będzie podmiotem zobowiązanym do zgłoszenia nowopowstałej fundacji do rejestru fundacji rodzinnych. W sytuacji jednak gdy oświadczenie o ustanowieniu fundacji zawarte zostanie w treści testamentu fundatora, obowiązek złożenia wniosku o wpis podmiotu do rejestru ciążył będzie na zarządzie fundacji. W tym miejscu zaznaczyć należy także przewidziany przez ustawę warunek, iż zgłoszenie takie musi zostać podpisane przez wszystkich członków zarządu.

Oprócz podstawowych danych podlegających wpisowi do rejestru, ustawa przewiduje także obowiązek złożenia wraz z wnioskiem aktu założycielskiego fundacji, jej statutu, oświadczenia fundatora o wniesieniu mienia oraz dowodu ustanowienia przewidzianych przez ustawę obligatoryjnych organów fundacji rodzinnej.

Wniosek o wpis w rejestrze składany będzie na urzędowym formularzu, którego wzory, sposób i miejsca udostępniania, określony zostanie przez Ministra Sprawiedliwości w drodze stosownego rozporządzenia.

Aktualizacja wpisu w rejestrze w przypadku zmiany danych

W kwestii aktualizacji czy też zmiany danych zawartych w rejestrze, ustawa o fundacjach rodzinnych przewiduje generalną zasadę, tożsamą jak w przypadku modyfikacji danych podmiotów podlegających wpisowi do KRS. Mianowicie, zgłoszenie takiego zdarzenia winno zostać dokonane w terminie 7 dni od dnia uzasadniającego dokonanie zmiany.

Beneficjenci rzeczywiści fundacji

Warto zaznaczyć, że oprócz obowiązkowego wpisu fundacji do rejestru, także dane dotyczące beneficjentów rzeczywistych fundacji rodzinnej będą gromadzone w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych.

Pojęcia beneficjentów rzeczywistych podlegających wpisowi do CRBR nie należy mylić z beneficjentami fundacji rodzinnej. Beneficjentem rzeczywistym fundacji będzie osoba fizyczna, która ma bezpośrednią kontrolę nad fundacją oraz posiada uprawnienia do podejmowania decyzji jej dotyczących. Ustalenie osoby beneficjenta podlegającego wpisowi do CRBR uzależnione będzie zatem od wewnętrznych stosunków danej fundacji, jednakże zazwyczaj będą nimi członkowie zarządu fundacji a nie jak mogłaby sugerować nazwa, jej beneficjenci.

Po wyjaśnieniu w poprzednich wpisach podstawowych dla instytucji fundacji rodzinnej pojęć t.j. fundatora oraz beneficjenta, przedstawienia wymaga procedura zakładania fundacji rodzinnej.

Continue reading →

Jak wskazuje art. 3 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej, jest ona osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia i zarządzania mieniem w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na ich rzecz.

Continue reading →

Do utworzenia oraz funkcjonowania fundacji rodzinnej, niezbędne jest dokonanie odpowiednich czynności przez uprawniony do tego podmiot, którym jest fundator. Zaznaczyć jednak należy, iż ustawa o fundacji rodzinnej przewiduje szereg warunków, które musi spełnić potencjalny jej założyciel.

Continue reading →

Fundacja rodzinna jest zupełnie nowym podmiotem w obrocie prawnym.

Continue reading →